زیره؛ مهمترین و اولین قسمت تشکیل دهنده کفش. تولید یک کفش بعد از مدلسازی و طراحی در بعد فیزیکی از تهیه یا ساخت زیره شروع میشود. اصولا کفش یعنی زیره! و سطحی که آنرا در پا نگه دارد. به تاریخ انسانهای اولیه هم که رجوع کنیم زیره کفش اولین ساخت بشر بوده است. بشر پی برد که وجود سطحی مقاوم زیرپا اورا در زندگی روزمره مقاوم تر و سودمند تر میسازد. شناخت زیره ما را در انتخاب کفش خوب روشن میکند. طبیعتا زیره باید از یک جنس مقاوم در برابر انواع سطوح ساخته شده باشد تا آسیبی به پا وارد نیاید.
برای مطالعه انواع کفش به مقاله ای تحت همین عنوان مراجعه کنید
زیره ها بر اساس جنس و نحوه ای که ساخته میشوند انواع مختلفی دارند. ما بعد از مطالعه این مقاله باید انواع زیره را شناخته باشیم.
پیو PU
کلمه پیو (PU) مخفف عبارت پلی یورتان (Poly Urethane) است و به طور خلاصه به زیره‌هایی گفته میشود که با ترکیب دو ماده پلی ال و ایزوسیانات ساخته میشوند. زیره‌های پیو بسیار سبک هستند و دوام بالایی دارند. بنابراین کفش‌هایی که از زیره پیو بهره می‌برند، برای استفاده طولانی مدت بسیار مناسب هستند. زیره کفش پی یو انعطاف‌پذیر است، در سرما عایق حرارتی بوده و احتمال شکستگی نیز در این نوع زیره‌ها بسیار کم است (طبق استانداردهای جهانی، احتمال شکستن این زیره حدودا ۱۰ درصد است). همچنین در برابر لغزش و رطوبت نیز مقاوم است. پیو کمی نرم و ضدسایش است و زیره اکثر مدلهای کفش از این جنس ساخته میشوند. پیو از ترکیب مواد شیمیایی با فرمول خاص بدست می اید و یک محصول پتروشیمی است.
متاسفانه بدلیل ضعیف بودن زیرساخت پتروشیمی کشور؛ مصرف پیوی کشور معمولا از کره وارد کشور میشود کما اینکه میتوان این محصول را در داخل کشور ساخت اما ظاهرا تحویل نفت یارانه ای مفت و بسته بندی و فروش به قیمت نجومی و روز نفت به مشتریان خارجی؛ حوصله درافتادن با فرمول ها را از پتروشیمی های عزیز گرفته است. هر چند اخیرا شرکت هایی همچون (( نامی)) شروع به ساخت پیو کرده اند که بخشی از مصارف تولیدکنندگان را براورده میسازد.
زرد شدن زیره پیو در رنگ سفید آن بعد از مدتی در این نوع زیره شایع است. علت آن یک رفتار رقابتی بین تولید کنندگان است. درواقع ماده ای درساخت پیو به آن اضافه میشود که مانع از زرد شدن زیره سفید براثر تابش هر نوع نور میگردد اما بدلایل رقابت که باعث بالا رفتن قیمت تمام شده میشود بعضا از آن استفاده نمیگردد. بعضی کارخانجات کفش که از پیو استفاده میکنند نیز قید رنگ سفید در زیره را زده اند و بدین شکل مسیله را حل نموده اند.
ایویا EVA
زیره EVA کاربرد وسیعی در تولید انواع کفش دارد. کلمه EVA مخفف عبارت (Ethyl Vinyl Acetate) است و ویژگی آن این است که از مواد فوق‌العاده نرمی ساخته شده و قابلیت تحمل شوک‌ها و ضربه‌های شدید را دارد. پس نباید تعجب کنیم که برای ساخت اکثر کفشهای ورزشی نیز از زیره EVA استفاده میشود.
به دلیل نرمی فوق‌العاده زیره EVA معمولا آن را با لاستیک و تی پی یو (TPU) ترکیب میکنند تا در برابر حرارت مقاوم باشد و تغییر شکل ندهد. بنابراین اگر در ساخت زیره کفش EVA از لاستیک و تی پی یو (TPU) استفاده نشود، احتمال لیز خوردن کفش در سطوح لغزنده و مرطوب وجود دارد. توجه کنید که زیره EVA در کنار نرم بودن، بسیار سبک است و در ساخت کفشهای راحتی نیز کاربرد دارد.
نکته مهم که مربوط به انتخاب کفش میشود این است که دقت کنیم لایه ای بهم چسبیده در زیر زیره وجود داشته باشد که معمولا از جنس لاستیک است. چراکه این نوع زیره بسیار سبک و تاثیر پذیر است و اگر یک لایه لاستیک یا نقاطی از لاستیک زیر آن نباشد؛ بزودی شکل پذیرفته و اصطلاحا مثل پاک کن سایید میشود.
زیره ایویا با رنگ سفید برخلاف پیو زرد نمیشود. اکثر کفشهای تولید خارج از ایویای چند تکه ساخته شده اند.
لاستیک (Rubber)
اگر در بخش مشخصات کفش شما عبارت Rubber نوشته شده است، به این معناست که کفش شما از یک زیره لاستیکی بهره می‌برد. زیره کفش رابر به هیچ وجه امکان شکسته شدن و سایش ندارد و همچنین اصطکاک بسیار بالایی دارد. زیره Rubber با وجود استحکام بالا، قدرت انعطاف پذیری بسیارخوبی هم دارد و همین ویژگی باعث میشود که در ساخت کفشهای کوهنوردی از این نوع زیره‌ها استفاده شود. ضمن اینکه در برابر نفوذ آب نیز مقاومت خوبی دارد.
زیره لاستیکی نسبت به زیره‌هایی که در بالا گفته شد کمی سنگین‌تر است. البته برخی از افراد دوام و انعطاف‌پذیری این زیره را به وزن آن ترجیح می‌دهند اما شاید بهتر باشد در ساخت کفشهای راحتی از این نوع زیره استفاده نشود. کفشی که با زیره Rubber ساخته شده، ممکن است در هنگام حرکت بر روی سطوح صاف و صیقلی به دلیل اصطکاک لاستیک با سطح، تولید صدا کند که طبیعی است.
تی پی یو (TPU)
اگر به مقاومت زیره کفش در برابر لغزش و سایش، اهمیت می‌دهید باید به سراغ زیره کفش کفش تی پی یو (TPU) بروید. زیره تی پی یو استحکام بالایی دارد و در عین حال انعطاف‌پذیر است. همانطور که گفته شد، ویژگی بارز این نوع زیره این است که مقاومت بسیاربالایی در برابر سایش و لغزش دارد، عایق خوبی محسوب میشود و در برابر شکستن نیز مقاوم است. به همین دلیل معمولا برای ساخت کفشهای ایمنی از این نوع زیره استفاده میشود.
جالب است بدانید که زیره تی پی یو در حالت کلی شفاف و بدون رنگ است. همین موضوع سبب میشود که طراحان کفش به راحتی این زیره را با رنگ موردنظر خود را تولید کنند و در نتیجه رنگ‌های متنوعی از این نوع زیره در بازار موجود است.
پی وی سی (PVC)
احتمالا با شنیدن نام PVC، به یاد لوله‌های آب می‌افتید. ولی مواد PVC کاربردهای بسیار بیشتری دارند. زیره کفش پی وی سی (Poly Vinyl Chloride) یک عایق بسیار عالی برای انواع کفش‌ها محسوب میشود. زیره پی وی سی به راحتی قابلیت تبدیل شدن به شکل‌های مختلف را دارد. زیره کفش PVC به طور ذاتی سخت است و با اضافه کردن برخی مواد، کمی نرم‌تر میشود.
وزن نسبتا سبک و قیمت مقرون به صرفه این زیره نیز باعث شده که طرح‌های متنوعی از زیره پی وی سی در بازار موجود باشد و بیشتر در ساخت کفشهای ارزان قیمت و دمپایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از دیگر مزیت‌های زیره PVC این است که امکان سایش و شکستن ندارد.
این نوع زیره اگر نازک باشد سبک است و اگر کمی ضخامت بگیرد به اندازه ضخامتش سنگین تر میشود. همچنین بعلت سخت بودن جنس زیره؛ کفش های ساخته شده از ان حتما باید کفی طبی داشته باشند چرا که سختی زیره را تعدیل میکند. بعلت ساده تر بودن تولید این نوع جنس زیره خوشبختانه پتروشیمی های عزیز توانسته اند در داخل حداقل این نوع را تولید کرده باشند.
زیره کفش ترمو (Termo)
اگر دنبال کفشی هستید که در برابر لغزش و سایش به شدت مقاوم باشد حتما کفش‌هایی را انتخاب کنید که با زیره ترمو ساخته شده‌اند. زیره کفش ترمو (Termo) با کیفیت بالای خود به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی بر روی سطوح لغزنده نیز قدم بزنید. همچنین به دلیل اینکه این زیره عایق حرارتی می‌باشد، برای استفاده در فصل تابستان و زمستان مناسب است. از دیگر مزایای این زیره این است که امکان شکستن ندارد و چگالی متوسطی دارد. این نوع زیره مثل لاستیک سنگین است اما بعلت مقاومت بالا انتخاب میشود. نشانی از تشخیص این نوع زیره بجز سنگینی؛ معطر بودن و بوی خاص آن است که اکثرا در این زیره ها وجود دارد.
چرم (میکرولایت)
در میان انواع زیره‌های کفش، زیره کفش چرم یا همان زیره کفش میکرولایت یکی از محبوب‌ترین‌ها است. زیره‌های چرم زیبایی منحصر به فرد و جذابیت زیادی دارند. قابلیت جذب رطوبت و امکان گردش هوا نیز در این زیره‌ها وجود دارد. به همین دلیل معمولا در ساخت کفشهای مجلسی و کلاسیک از این نوع زیره استفاده میشود. به شما پیشنهاد می‌کنیم که در تابستان از کفش‌هایی استفاده کنید که زیره چرم دارند. خصوصاً اگر پاهای شما بیش از حد عرق میکند، زیره چرم برای شما انتخاب بسیار مناسبی خواهد بود زیرا قابلیت تنفس‌پذیری دارد. از این نوع زیره بیشتر تولید کنندگان دستی و نه ماشینی برای ساخت کفش استفاده میکنند. سنگینی این نوع زیره نیز بجز رنگ خاص آن علامتی برای شناخت آن است.
| علایم شناخت | مقاومت | قیمت | وزن | |
| نرم و سبک | خوب | ارزان | سبک | PU |
| سخت و نازک | خیلی خوب | خیلی ارزان | سنگین | PVC |
| بسیار سبک | کم | متوسط | بسیار سبک | EVA |
| سنگین و معطر | خیلی خوب | گران | سنیگین | TPU |
| رنگ و سختی | خیلی خوب | گران | سنیگین | چرم |
| سنگینی و جنس خاص | خیلی خوب | گران | سنیگین | لاستیک |
